Glucocorticoid là thuốc quan trọng và được sử dụng rộng rãi cho nhiều bệnh lý dị ứng – tự miễn. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc kéo dài làm tăng tình trạng thiểu xương, loãng xương và tăng nguy cơ gãy xương. Dự phòng và điều trị loãng xương sớm ở những bệnh nhân dùng corticoid kéo dài là vô cùng cần thiết và quan trọng.
- Glucocorticoid tác động đến xương như thế nào?
Glucocorticoid có thể tác động trực tiếp hoặc gián tiếp lên tất cả các con đường của chu trình chuyển hóa xương (sơ đồ), bao gồm:
- Giảm sự hấp thu calci từ ruột vào máu
- Giảm sự tái hấp thu calci từ thận về máu
- Ngăn chặn sự biệt hóa và tăng sinh của nguyên bào xương
- Giảm hoạt động của tạo cốt bào tạo xương
- Phá vỡ chức năng của tế bào mô đệm tủy xương, ngăn chặn sự trưởng thành tiếp theo của chúng thành nguyên bào xương và tế bào xương.
- Tăng hoạt động của hủy cốt bào làm phá hủy xương
- …
Điều này dẫn đến tăng sự thiếu hụt mô xương, dẫn đến loãng xương và tăng nguy cơ gãy xương. Theo các nghiên cứu, loãng xương do glucocorticoid dẫn đến gãy xương ở 40% bệnh nhân điều trị bằng glucocorticoid kéo dài khi không được điều trị tình trạng loãng xương này.
- Dự phòng loãng xương do glucocorticoid?
Ảnh hưởng lên xương của glucocorticoid phụ thuộc vào liều lượng của nó. Bởi vậy, việc bác sĩ lâm sàng quan tâm đến liều thuốc của bạn và giảm liều cũng là một trong những biện pháp để giảm nguy cơ loãng xương cho bạn. Bên cạnh đó, việc chủ động bổ sung calci và vitamin D góp phần không nhỏ vào việc tránh các biến chứng thiểu xương, loãng xương.
Bệnh nhân điều trị bằng glucocorticoid dài hạn nên được đánh giá về loãng xương bằng xét nghiệm đo mật độ xương. Từ đó bác sĩ sẽ đưa ra một chiến lược điều trị toàn diện cho bạn. Hầu hết các hướng dẫn khuyến nghị bắt đầu điều trị chống loãng xương ngay lập tức cho những người đang điều trị bằng GC liều cao, bị gãy xương trước đó hoặc có nguy cơ gãy xương cao theo các phân loại cụ thể của hướng dẫn điều trị.
Một số thuốc điều trị loãng xương theo phác đồ bao gồm: Bisphosphonat, acid zoledronic, denosumab và teriparatide... Bác sĩ của bạn sẽ đưa ra chỉ định và theo dõi sát trong quá trình dùng thuốc.
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. Rowan S Hardy, Hong Zhou, Markus J Seibel, Mark S Cooper, Glucocorticoids and Bone: Consequences of Endogenous and Exogenous Excess and Replacement Therapy, Endocrine Reviews, Volume 39, Issue 5, October 2018, Pages 519–548, https://doi.org/10.1210/er.2018-00097
2. Hayes KN, Baschant U, Hauser B, Burden AM, Winter EM. When to Start and Stop Bone-Protecting Medication for Preventing Glucocorticoid-Induced Osteoporosis. Front Endocrinol (Lausanne). 2021 Dec 15;12:782118. doi: 10.3389/fendo.2021.782118. Erratum in: Front Endocrinol (Lausanne). 2022 Mar 14;13:877512. PMID: 34975756; PMCID: PMC8715727
